امیرالمومنین(ع) و فتح ایران

در هیچ‌یک از منابعِ‌ کهن و معتبر تاریخی حضور امیرمؤمنان حتی در یکی از جنگ‌های زمان خلفا ثبت نشده است. تنها نبردی که حضرت سلاح به دست گرفت زمانی بود که لشگر مرتدین به دروازه‌های مدینه نزدیک می‌شد. بسیاری از مسلمانان به‌دلیل بیعت نکردن امام با ابوبکر و همچنین حضور نیافتن حضرت در این جنگ حاضر به همکاری و حضور در میان مدافعان شهر مدینه نبودند. امام بنا به مصلحت و برای حفظ اسلام تنها شمشیر به دست گرفت و در میان مدافعان حضور یافت و در همان حال نیز هرگز با شمشیر نجنگید. در نتیجه می‌توان گفت که در زمان خلفا، حضرت هرگز با هیچ گروهی نجنگید.

حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ با خلفای عصر خویش در مواقع حساس و آنجا که به اساس اسلام مربوط می‌شد، همکاری داشته‌اند؛ ولی این چنین نبود که همواره امام ـ علیه‌السلام ـ مسئولیت‌های محوله خلفا را بپذیرند.

عمر در جریان سفر به شام، از امام ـ علیه‌السلام ـ خواست که به همراه ایشان حرکت کند؛ اما امام ـ علیه‌السلام ـ نپذیرفتند و همین‌طور در جریان جنگ قادسیه که مبارزین مسلمان از عمر طلب کمک خواستند، خلیفه از امام ـ علیه‌السلام ـ خواست که به‌عنوان فرمانده جنگ به‌سوی جبهه جنگ با ایرانیان حرکت کند؛ ولی امام ـ علیه‌السلام ـ نپذیرفت و از‌این‌رو خلیفه، سعد بن ابی‌وقاص را به فرماندهی برگزید.

اما با توجه به دلاوری‌ها و سابقه تجربیات جنگی علی علیه‌السلام، خلیفه از راهنمایی‌ها و همکاری‌های ایشان بهره می‌گرفت؛ ولی به‌طور مستقیم حضرت حاضر به همکاری و شرکت در فتوحات نبوده؛ ولی از آنجا که حضرت، نسبت به سرنوشت مسلمانان و اسلام نمی‌توانست بی‌تفاوت باشد، تنها در قالب مشورت و ارائه نظرات خویش، لشکر اسلام را یاری می‌داد.

از این جهت در هیچ‌یک از منابع دیده نشده که خلیفه از حضرت نظری مشاورانه خواسته باشد و ایشان ارائه نکرده باشد.

مورخین اهل‌سنت هم به مشاورت عمر با علی ـ علیه‌السلام ـ معترفند و گفته‌اند: عمر کاری را بدون مشورت با علی ـ علیه‌السلام ـ انجام نمی‌داد؛ زیرا به خردمندی و دقت نظر و دینداری او معتقد بود و مشهور است که بیش از هفتاد مرتبه عمر گفته است «لولا علی لهلک عمر»

به نقل مورخینی مانند ابن اثیر و ابن خلدون، حسنین(ع) در هیچ جنگی بعد از رحلت پیامبر اکرم(ص) شرکت نکردند.ر تاریخ طبری از شخصی به نام سیف بن عمر نقل می‌کند که حسنین(ع) در جنگ شرکت داشته‌اند. سیف بن عمر متهم به زندقه است و خود طبری نگاه مثبتی به وی ندارد.

گفته شده است که حسنین(ع) در جنگ گرگان و طبرستان شرکت داشته‌اند. این در حالی است که منابع تاریخی از فتح گرگان با صلح گزارش می‌دهند و اصولا جنگی در این مناطق بوجود نیامده است.