سیاحتی به پس از مرگ

سید محمد حسن ملقب به آقا نجفی فرزند محمد نجفی از دانش‌آموختگان حوزه‌های علمیه مشهد و نجف است. وی هفت جلد کتاب نوشته که سیاحت شرق و سیاحت غرب معروف‌ترین آن‌ها هستند. سیاحت شرق شرح زندگانی او و اوضاع و احوال ایران و عراق در دوران مشروطه است.

نویسنده کتاب را به عنوان گزارشات برزخی خود معرفی کرده و آن را از زبان اول شخص روایت کرده است. نثر کتاب متعلق به اوایل سده چهاردهم هجری شمسی بوده و در آن از عبارات عربی و دینی فراوانی استفاده شده است. در متن کتاب آیات و احادیث ترجمه نشده‌اند.

ماجرا از زبان شخصی روایت می‌شود که از دنیا رفته است و از زمانی شروع می‌شود که راوی داستان می‌میرد. بعد از غسل میت و کفن و دفن، راوی ماجرای سوال قبر را تعریف می‌کند. و پس از آن به فشار قبر اشاره می‌کند.

بخش‌های مختلف کتاب بر اساس مطالبی تنظیم شده که در احادیث درباره عالم برزخ آمده است. مواردی مثل عذاب قبر، کیفر برخی از اعمال، ملاقات با بعضی از اموات،… در متن داستان گنجانده شده است.

در بخش‌های مختلف کتاب، آیات قرآن و یا احادیث متناسب با بحث از زبان راوی داستان نقل می‌شود. نویسنده تلاش کرده است در بین این داستان نقش باورهای شیعه به خصوص اعتقاد به ولایت اهل بیت و محبت به امام علی(ع) در جهان پس از مرگ را تبیین کند. به گونه‌ای که در بیشتر مسیر برزخ فردی به نام هادی راهنمای راوی است. نویسنده هادی را محبت امام علی(ع) معرفی می‌کند که در عالم برزخ به شکل جوانی زیبارو مجسم شده و فرد درگذشته را کمک و راهنمایی می‌کند. در لابلای داستان به تناسب خوشی‌ها و ناخوشی‌های مسیر توصیه‌های اخلاقی و شرعی متعددی نقل شده است.

از نکات جالب کتاب آن است که در جایی از داستان حبیب بن مظاهر که از شهدای کربلا و یاران امام حسین(ع) است از طریق تلفن با راوی تماس می‌گیرد. راوی می‌گوید تلفن از تلفن‌هایی بود که هنگام مکالمه تصویر طرف مقابل را نیز نشان می‌داد

کتاب «کمدی الاهی» از کتاب‌های قدیمی غربی درباره عالم آخرت است که دانته آن را بر اساس اعتقادات مسیحی و به طور منظوم نوشت. این کتاب شامل سه بخش است: جهنم، محل پاک شدن(مطهر) و بهشت. این کتاب ماجرای سفری تخیلی است که دانته آن را درباره عالم بعد از مرگ نوشت. روح در مسیر خود به حیوانات وحشی برخورد می‌کند که کنایه از شهوت، غرور و طمع است. روح داخل جهنم می‌شود و به کمک حضرت مریم(س) پا به مطهر یا محل پاک‌شدن می‌گذارد. باید توجه کرد که مطهر همان مفهوم برزخ در اسلام نیست ولیکن برای رفتن به بهشت باید پای در مطهر گذاشت تا انسان بعد از پاک شدن روانه بهشت گردد.

بین سیاحت غرب آقای نجفی قوچانی و کمدی الاهی دانته وجه اشتراک و تفاوت‌هایی وجود دارد. وجه تشابه این است که هر دو خواننده را از ارتکاب گناه می‌ترسانند و به انجام اعمال شایسته ترغیب می‌کنند. اما وجه تفاوت این دو این در چند چیز است:

سبک نگارش

تکیه سیاحت غرب بر قرآن و احادیث بر خلاف کتاب کمدی