آتش بی‌پایان در خرمن سوداگران مرگ

دولت جمهوری اسلامی ایران نه تنها به استناد آمار و ارقام که به اذعان مقامات بلندپایه مبارزه با مواد مخدر در جهان، کارنامه‌ای درخشان و موفق در مبارزه با مواد مخدر داشته است. این در حالی است که آمار تولید و توزیع مواد مخدر در جهان روز به روز بیشتر می‌شود و ایران در این مبارزه، از سوی نهادهای بین‌المللی همراهی چندانی نمی‌شود.

کارنامه‌ای درخشان به شهادت آمارها

به استناد گزارش سال ۲۰۲۰ مدیر اجرایی دفتر مقابله با موادمخدر و جرم سازمان ملل، ۹۰ درصد تریاک، ۲۶ درصد هرویین و ۴۸ درصد مرفین در سطح جهانی از سوی ایران کشف می‌شود. در نتیجه همین میزان بالای کشفیات است که «الکساندر فدولف» نماینده دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در تهران اخیرا اعلام داشت که «تلاش دولت ایران برای مشارکت در چالش جهانی مبارزه با مواد مخدر ستودنی است». اما این آمار، تنها گوشه‌ی کوچکی از اقدامات اساسی دولت و ستاد مبارزه با مواد مخدر، در مسیر مقابله با این اهریمن خانمان‌سوز است.

در سال ۱۳۹۸، بیش از ۹۵۰ تن مواد مخدر در کشور کشف شده است که بالاترین میزان کشفیات مواد مخدر در تاریخ جمهوری اسلامی ایران است.

در حالی که «سعید عمرانی» معاون قضایی دادستان کل کشور و رییس کمیته حقوق و قضا گفته است «مواد مخدر بیش از ۲۰ میلیون نفر از جمعیت کشور را به صورت مستقیم درگیر کرده و ناهنجاری‌هایی مانند طلاق، کودک‌آزاری، همسرآزاری و موارد دیگر را به دنبال دارد»، آمارها نشان می‌دهند که دولت ایران به صورت گسترده‌ای در حال مبارزه با مواد مخدر در کشور است و در سال ۱۳۹۸ و به گزارش سردار «اسکند مومنی» دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، بیش از ۹۵۰ تن مواد مخدر در کشور کشف شده است که بالاترین میزان کشفیات مواد مخدر در تاریخ جمهوری اسلامی ایران است. این آمار نشان می‌دهد که دولت و ستاد مبارزه با مواد مخدر در سال گذشته هم رکورد دنیا را شکسته‌اند و هم در دنیا رتبه اول در مبارزه با مواد مخدر را کسب کرده‌اند.

در نتیجه همین مبارزه مستمر با مواد مخدر بوده که طی یک سال و از فروردین ۱۳۹۸ تا فروردین ۱۳۹۹، قیمت مواد مخدر در کشور بیش از ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است. همچنین تعداد شهدای نیروی‌ها انتظامی به شدت کاهش یافته و تعداد جانبازان هم ۶۰ درصد کاهش داشته است. در مقابل اما کشفیات خودرو، ادوات جنگی و سلاح، تلفات اشرار، مصادره و شناسایی اموال سوداگران مرگ نیز افزایش داشته است.

طرح‌های متعدد دولت برای مبارزه با مواد مخدر

آمار کشفیات مواد مخدر و برخورد با قاچاقچیان تنها بخشی از دستاوردهای دولت در مبارزه با مواد مخدر بوده است. از سوی دیگر دولت برای کاهش محسوس آمار سوءمصرف کنندگان مواد مخدر نیز اقداماتی اساسی انجام داده است. یکی از این اقدامات اساسی، اجرای طرح «یاریگران زندگی» بوده است. در این طرح که تمرکز آن بر کاهش تقاضا است، تاکنون در ۱۲ هزار مدرسه در سراسر کشور برنامه‌های متنوعی اجرا شده است و اگر شیوع ناگهانی ویروس کرونا پیش نمی‌آمد، برای اجرای این طرح در ۲۰ هزار مدرسه برنامه‌ریزی شده بود.

در عین حال در دولت دوازدهم و طی دو سال گذشته ۹ هزار مرکز درمانی بیش از یک میلیون معتاد را تحت پوشش قرار داده‌اند، امری که به درمان سوءمصرف‌کنندگان مواد مخدر، کمک شایانی کرده است. همچنین آمارها نشان می‌دهند که نرخ ابتلا به ویروس ایدز ناشی از استفاده از سرنگ مشترک به‌ طور چشمگیری کاهش یافته است.

تمامی این اقدامات در حالی صورت می‌پذیرد که دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران در اظهارات خود تاکید داشته است که «همکاری‌های بین‌المللی در امر مبارزه با مواد مخدر در حد انتظار نیست». سردار مومنی به عنوان مثال گفته است که: «در سال ۲۰۱۵، برنامه مشارکت کشوری فی‌مابین جمهوری اسلامی ایران و دفتر UNODC  برای سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ با اعتبار ۲۰ میلیون دلار امضاء شد که تاکنون فقط اندکی از آن یعنی بیش از سه میلیون دلار جذب شده است که حدود ۹۰ درصد آن را دولت ژاپن تأمین کرده است». این در حالی است که ایران خط مقدم مبارزه با ترانزیت مواد مخدر به سمت غرب قرار دارد و نتیجه عدم همکاری کشورهای غربی، بیش از همه به ضرر خود این کشورها است.

مبارزه‌ای که ادامه دارد

دولت ایران و ستاد مبارزه با مواد مخدر در حالی برای مبارزه با مواد مخدر تلاش می‌کنند که از یکسو نبرد بی‌امان با باندهای بین‌المللی قاچاق مواد مخدر، نیازمند بودجه و امکانات فراوانی است و از سوی دیگر تلاش برای درمان سوءمصرف کنندگان مواد مخدر و کاهش تقاضا نیز بودجه بسیاری طلب می‌کند. هرچند که مجلس قبل در تصویب بودجه سال ۱۳۹۹ و افزایش برخی منابع مالی برای مقابله با مواد مخدر همراهی کرد، اما به دلیل تحریم‌های یکجانبه آمریکا، دولت با فشار بیشتری برای مقابله با هزینه‌های ناشی از مبارزه با مواد مخدر روبرو است.

با این حال دولت تمام تلاش خود را برای مقابله با این پدیده شوم به کار بسته است و در این راه نیز سایر نهادهای نظارتی و اجرایی با دولت همکاری می‌کنند. هرچند که بایستی تاکید کرد راه مبارزه با مواد مخدر به دلایلی مختلفی همچون پدید آمدن مداوم انواع جدیدی از مواد مخدر در جهان، گسترش نفوذ و قدرت برخی باندهای مافیای خرید و فروش مواد مخدر در منطقه، افزایش تولید این مواد در کشورهای همسایه و عدم حمایت موثر سازمان‌های بین‌المللی و دیگر کشورها در این راه با دولت، مبارزه با مواد مخدر، کار سختی است که دولت توانسته است با موفقیتی بیش از گذشته آن را به انجام برساند.