ابزار‌های نجات بانک‌های ناسالم

به گزارش پشت پرده به نقل از روابط عمومی بانک رفاه کارگران، دکتر اسماعیل للـه‌گانی در این مقاله که در سی‌وچهارمین همایش بانکداری اسلامی ارائه شد، مهم‌ترین اهداف کلی اجرای فرآیند “گزیر” برای بانک‌های ناسالم را تضمین تداوم عملکرد‌های حیاتی بانک‌ها و در عین حال حفظ ثبات مالی عنوان کرد و گفت: در این فرایند از ابزار‌های متعددی استفاده می‌شود، اما براساس تجارب اتحادیه اروپا، ابزار “نجات از درون” به‌عنوان سنگ‌بنای برنامه‌ریزی برای فرایند گزیر به‌ویژه برای بانک‌های بزرگ بوده است. همچنین، ابزار‌های مربوط به انتقال دارایی‌های سمی نیز با هدف مدیریت ورشکستگی بانک‌ها، به عنوان ابزار کلیدی محسوب می‌شوند.

دکتر للـه‌گانی به تشریح فرایند گزیر پرداخت و از انحلال بانک و پرداخت سپرده، نجات از درون، خرید و تعهد، ادغام و تملک، بانک انتقالی و کمک به بانک در حال فعالیت به عنوان ابزار‌های این مهم نام برد و گفت: پس از تجربه بحران مالی جهانی، به‌کارگیری نظام خاص ورشکستگی همچون فرایند گزیر حائز اهمیت شد چراکه این بحران نشان داد امکان سرایت بحران بانک‌های دارای مشکل به سایر نهاد‌های مالی سالم و اقتصاد کشور‌ها وجود دارد.

مدیرعامل بانک رفاه کارگران تصریح کرد: ابزار‌های گزیر در راستای مدیریت بهتر بانک‌های ناسالم ارائه شده‌اند. ترکیب برخی از این ابزار‌ها می‌تواند به‌صورت متوالی برای رفع مشکلات در یک بانک ناسالم اجرا شوند.

دکتر للـه‌گانی با تاکید بر اتخاذ ترکیب مناسب ابزار‌های گزیر به تبیین ابزار‌های ترکیب مناسب بین ابزار‌های انتقالی و نجات از درون برای بانک‌های کوچک و متوسط پرداخت و گفت: استفاده از ابزار‌های انتقالی به عنوان راه‌حلی قابل اجرا برای جلوگیری از ورشکستگی‌های بانکی به واسطه استفاده از ضمانت‌های عمومی یا صندوق‌های گزیر، شناخته می‌شود

وی افزود: هزینه استفاده از ابزار‌های انتقالی باید حتی‌الامکان توسط منابع مالی داخلی تأمین شوند. همچنین ابزار نجات از درون، صرفا به‌عنوان ابزاری برای تأمین مالی و تسهیل انحلال بانک از طریق فروش مستقیم بخشی از دارایی موسسه مالی به شخص ثالث است

مدیر عامل بانک رفاه کارگران به ترکیب مناسب بین ابزار‌های انتقالی و نجات از درون برای بانک‌های بزرگ سیستمی اشاره کرد و گفت: استفاده ترکیبی از ابزار نجات از درون به عنوان ابزار اصلی، و انتقال دارایی به عنوان ابزار مکمل، می‌تواند رویکردی بهینه به منظور جلوگیری از وقوع ریسک سیستمی باشد.

وی افزود: بانک ناسالم برای تداوم فعالیت برخی از بخش‌ها و نیز حفظ عملکرد‌های حیاتی خود، اقدام به افزایش سرمایه کرده، دارایی‌های سمی را منتقل و بخش‌هایی از کسب و کار خود را واگذار می‌کند.

دکتر للـه‌گانی با اشاره به استراتژی‌های سه‌گانه گزیر با تکیه بر ترکیبی از ابزار‌ها گفت: استفاده از ابزار‌های ترکیبی مبتنی بر ابزار نجات از درون از جمله این استراتژی‌ها است. بر اساس این استراتژی زمانی که تصمیم بر تداوم فعالیت بانک ناسالمی که تحت فرایند گزیر قرار گرفته باشد، ابزار نجات از درون به عنوان ابزار اصلی گزیر و ابزار‌های انتقالی به عنوان ابزار‌های مکمل آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، متولی اجرای فرایند گزیر ممکن است پیش از افزایش سرمایه، برخی از شرکت‌های تابعه بانک ناسالم و یا پرتفوی دارایی‌ها آن را از طریق فروش به شخص ثالث، منتقل کن.

وی استفاده از ابزار‌های ترکیبی مبتنی بر ابزار انتقالی را یکی دیگر از استراتژی‌های گزیر با تکیه بر ترکیبی از ابزار‌ها برشمرد و گفت: در این استراتژی هنگامی که بانک ناسالم قرار است منحل شود، ابزار اصلی لزوما ابزار انتقالی است که ابزار نجات از درون نیز به عنوان ابزار مکمل عمل خواهد کرد. در این نوع ترکیب، ابزار نجات از درون به عنوان منبع مالی برای اجرای ابزار‌های انتقال عمل می‌کند.

مدیرعامل بانک رفاه کارگران گفت: استفاده از ترکیب صرف ابزار‌های انتقالی سومین استراتژی گزیر با تکیه بر ترکیبی از ابزار‌ها است. در این حالت، مجموعه‌ای از ابزار‌های انتقالی همچون فروش سهام بانک یا تأسیس بانک انتقالی به‌کار گرفته می‌شود.

مدیرعامل بانک رفاه کارگران به ارائه پیشنهاد‌هایی در راستای استفاده ترکیبی از ابزار‌های نجات بانک‌های ناسالم پرداخت و گفت: تبعات منفی انحلال مستقیم بانک‌های ورشکسته برای اقتصاد و به‌ویژه تأثیر مخرب آن بر اعتماد عمومی به نظام پولی و مالی کشور، انتخاب ابزار‌های مناسب به منظور اجرای فرایند گزیر برای بانک و موسسات مالی درگیر، با حداقل تنش و حداکثر حصول نتیجه مورد انتظار، بیش از پیش ضرورت دارد.

وی افزود: ویژگی‌ها و شرایط خاص هرکدام از بانک‌های ناسالم و تفاوت در ساختار، اهداف و مأموریت‌ها، اندازه و میزان اهمیت آن در نظام مالی کشور، مسئولان اجرای فرایند گزیر را به سمت استفاده ترکیبی بهینه از ابزار‌ها و نجات هدایت می‌کند؛ رویکرد استفاده ترکیبی از ابزار‌ها به افزایش انعطاف‌پذیری فرایند گزیر کمک کرده و به مقامات اجازه می‌دهد تا روش‌های خود را با شرایط حاکم در چارچوب گزیر تطبیق دهند.

دکتر للـه‌گانی در پایان تاکید کرد: به جای استفاده از دستورالعمل‌های واحد و از پیش تعیین‌شده گزیر برای تمامی بانک‌ها و موسسات مالی درگیر، رویکرد‌هایی خاص و ترکیبی بهینه از ابزار‌های گزیر متناسب با شرایط ویژه هر یک از بانک‌ها و موسسات مالی ناسالم، مورد توجه نهاد‌ها و مقامات مسئول در این زمینه قرار گیرد.