پشت پرده تعطیلی ۱۰ ساله شرکت کیمیای غرب گستر/ اهمال‌کاری شستا در تولید محلول ضدعفونی‌کننده

به گزارش بازتاب خبر  در پی شیوع ویروس کرونا در کشور و افزایش تقاضای مردم به مواد ضدعفونی‌کننده و بهداشتی، شاهد کمبود این مواد در بازار هستیم که لازم است به سرعت برای پاسخ‌گویی به نیاز مردم، تدابیری در جهت تامین الکل طبی (الکل موردنیاز برای تولید مواد ضدعفونی‌کننده) اندیشیده شود. در این راستا شرکت کیمیای غرب گستر یکی از ظرفیت‌های مغفول برای تولید روزانه ۵۰ هزار لیتر الکل طبی است که در سایه‌ی بی‌توجهی و اهمال‌کاری مجموعه شستا، این شرکت همچنان بلااستفاده رها شده است.

*تاریخچه شرکت کیمیای غرب گستر

احداث شرکت کیمیای غرب گستر در سال ۱۳۸۱ در شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه آغاز شده و درسال ۸۴ به پایان رسیده است. این شرکت در اواخر سال ۱۳۸۵ شروع به تولید اسید سیتریک کرد و در اواخر سال ۸۸ به علت سوءمدیریت و دامپینگ شرکت‌های چینی تعطیل شد. حسام عباسی کارشناس نفت و انرژی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس درباره این موضوع گفت: «تکنولوژی ساخت شرکت کیمیای غرب گستر از یک شرکت اتریشی به نام فوگل بوش اخذ شده بود. این تکنولوژی بر پایه ملاس برای تولید سیتریک اسید می‌باشد. ۲۵ درصد از سهام شرکت کیمیای غرب گستر برای شرکت فوگل بوش بوده و ۷۵ درصد مابقی متعلق به شستا بوده است که البته بعد از مدتی شستا همه سهام این شرکت را صاحب می‌شود».

وی ادامه داد: «در یک برهه‌ای در کشور به طور ناگهانی قیمت ملاس بالا رفت و از طرف دیگر چینی‌ها که خود تولیدکننده اسیدسیتریک بودند و با شرکت کیمیای غرب گستر رقابت می‌کردند؛ قیمت اسید سیتریک خود را از ۹۰۰ دلار به ازای هر تن به ۵۰۰ دلار کاهش دادند و بدین صورت شرکت کیمیای غرب گستر به نوعی ورشکست شده و از چرخه تولید خارج شد».

*امکان تولید اتانول در کارخانه کیمیای غرب گستر در کمتر از یک ماه

کارخانه کیمیای غرب گستر دارای ۶ عدد فرمانتور ۵۰۰ متر مکعبی یا ۵۰۰.۰۰۰ لیتری بوده و جمعا حجم کل تخمیر در این مجموعه ۳.۰۰۰.۰۰۰ لیتر است.  این فرمانتورها بیشتر برای سویه‌های قارچی طراحی شده‌اند. بنابراین با توجه به اینکه تولید اتانول به وسیله سویه‌های قارچی انجام می‌شود، این قابلیت وجود دارد که در صورت موجود بودن مواد اولیه در زمان کوتاهی از ظرفیت این کارخانه برای تولید اتانول استفاده شود. با توجه به اینکه اتانول تولید شده در این شرکت در فرآیندی زیست تخمیری تولید می‌شود؛ می‌توان از این اتانول برای مصارف بهداشتی در شرایط فعلی استفاده کرد.

حسام عباسی کارشناس نفت و انرژی با اشاره ضرورت راه‌اندازی مجدد این کارخانه گفت: «شرکت کیمیای غرب گستر اسید سیتریک مونوهیدرات تولید می‌کرد و الان با توجه به امکانات موجود در شرکت این امکان وجود دارد که برای تولید اتانول برای مصارف بهداشتی مورد استفاده قرار بگیرد. برای تولید اتانول با خلوص بالا (۹۶ درصد) در این شرکت فقط به یک برج تقطیر نیاز است. برخی دست‌اندرکاران این شرکت گفته‌اند که حتی برای تولید اتانول با خلوص ۷۵ درصد شاید نیازی به برج تقطیر نباشد و می‌توان از با همین امکانات فعلی نیز در کوتاه‌ترین زمان ممکن (کمتر از یک ماه) تولید اتانول را آغاز کرد».

* اهمال‌کاری شستا در تولید روزانه ۵۰ هزار لیتر محلول ضدعفونی‌کننده اتانول

شرکت کیمیای غرب گستر در حال حاضر متعلق به شرکت سرمایه‌گذاری سازمان تامین اجتماعی (شستا) است. همچنین شستا مبلغ ۱۸.۵ میلیون دلار تسهیلات ارزی از بانک کشاورزی اخذ کرده که پس از دامپینگ شرکت‌های خارجی تولیدکننده اسید سیتریک در ایران و کشورهای دیگر، این شرکت در سال ۸۸ تعطیل شده است. بنابراین بانک کشاورزی موفق به دریافت اقساط تسهیلات خود از شستا نشده و در نتیجه، کارخانه حدود ۱۰ سال است که تعطیل شده است.

حسام عباسی کارشناس نفت و انرژی درباره این موضوع گفت: «شرکت کیمیای غرب گستر به دلیل دعوای حقوقی بین شستا و بانک کشاورزی ۱۰ سال است که تعطیل شده است و شستا در حال حاضر ۱۸.۵ میلیون یورو بابت ساخت پروژه به بانک کشاورزی بدهی دارد. در این راستا با شکایت بانک کشاورزی شرکت کیمیای غرب گستر پلمپ شد. سرانجام پس از پیگیری‌های شستا، شرکت کیمیای غرب گستر فک پلمپ شد اما این اتفاق زمانی افتاد که کارخانه اسید سیتریک جوین به کل بازار داخلی در اختیار داشت و در نتیجه در حالت تعلیق باقی ماند».

وی ادامه داد: «نکته دیگر اینکه این شرکت اسیدسیتریک را بر پایه ملاس تولید می‌کرد و اگر بخواد پایه تولید خود را از ملاس به شکر خام تغییر دهد؛ استانداردهای جهانی را پاس نمی‌کند. در نتیجه توازن قیمتی بین میزان مصرف و تولید در این شرکت برقرار نبوده و تولید اسید سیتریک صرفه اقتصادی ندارد. این موضوع یکی دیگر از دلایل تعطیلی این شرکت بعد از فک پلمپ بود. البته در داخل کشور شرکت‌هایی هستند که بتوانند تکنولوژی شرکت کیمیای غرب گستر را تغییر دهند ولی به دلایلی نامعلوم خود شستا برای این کار اقدامی نمی‌کند».

عباسی به اشاره به زمان کوتاه مورد نیاز برای راه‌اندازی مجدد این کارخانه گفت: «اما در حال حاضر تولید اتانول برای این شرکت صرفه اقتصادی دارد. برای راه‌اندازی مجدد نیز تنها به یک برج بخار نیاز است. فرآیند اورهال این کارخانه نیز حدود یک هفته طول می‌کشد. در هفته دوم نیز باید یک نمونه تست آزمایشگاهی از محصولات گرفته شود و بعد بر روی فرمانتورهای بزرگ اسکیل شده و بررسی‌ها صورت بگیرد تا در هفته سوم این کارخانه وارد خط تولید اتانول شود. به طور کلی اگر زمان تامین خوراک را هم در نظر بگیرید در کمتر از یک ماه تولیدات این شرکت وارد بازار خواهد شد اما با این حال شستا رغبتی برای راه‌اندازی مجدد این شرکت ندارد».

در صورت راه‌اندازی مجدد این مجموعه، امکان تولید روزانه ۵۰ هزار لیتر محلول ضدعفونی‌کننده اتانول با خلوص ۷۵ درصد وجود دارد. با راه اندازی این کارخانه علاوه بر کمک به تامین نیاز داخلی به الکل در کشور، امکان صادرات این محصول درآینده نزدیک نیز وجود دارد. انتظار می رود در آینده نزدیک و با توجه به به نیاز مردم و شرایط اضطراری کشور، شاهد پایان اهمال کاری مجموعه شستا و فعالیت مجدد این کارخانه باشیم.